Το ξύλο ΔΕΝ βγηκε από τον παράδεισο

Σε παλαιότερες εποχές ήταν αρκετά διαδεδομένη η άσκηση βίας προς τα παιδιά, ως μέσο επιβολής πειθαρχίας. Η βία λάμβανε χώρα τόσο μέσα στην οικογένεια, από τους γονείς, όσο και στο χώρο του σχολείου από ορισμένους δασκάλους.  Ενώ όμως στο χώρο του σχολείου η βία από τη μεριά του δασκάλου έχει εξαλειφθεί, στο οικογενειακό επίπεδο υπάρχουν ακόμα γονείς που χρησιμοποιούν τη συγκεκριμένη πρακτική για να επιβάλλουν τη πειθαρχία και τη συμμόρφωση στα παιδιά τους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν τα αγαπούν!

Η επιστήμη της ψυχολογίας πλέον δίνει κατηγορηματική απάντηση: Η βία προκαλεί μόνο πρόσκαιρα οφέλη και μόνιμα δεινά στην οικογένεια και το παιδί. Ένας γονιός που χτυπά το παιδί του όταν αυτό δεν μελετά ή όταν δεν κάθεται φρόνιμα, πιθανώς να καταφέρει να το αναγκάσει να διαβάσει και να παραμείνει ήσυχο. Πρόκειται όμως για ένα πρόσκαιρο όφελος για το γονιό. Ναι μεν μπορεί να βρει την ησυχία του για λιγάκι, όμως με τη βία  δεν δίνει στο παιδί να καταλάβει, το λόγο για τον οποίο πρέπει να μελετήσει ή να κάτσει φρόνιμο. Αυτό που συνήθως καταφέρνει,  είναι να στρέψει το παιδί εναντίον του ,  να το κάνει να χάσει την εμπιστοσύνη προς το γονιό και να του δείξει, εμμέσως, ότι ο μόνος δρόμος για να πετύχεις το σκοπό σου είναι η βία.

Το παιδί λοιπόν μαθαίνει τη γλώσσα της βίας και όχι του διαλόγου, με κίνδυνο, καθώς περνούν τα χρόνια, να γίνεται ολοένα και πιο αντιδραστικό και επιθετικό και ο γονιός να πρέπει να γίνει ακόμα πιο βίαιος για να το συμμορφώσει. Έτσι λοιπόν συντηρείται ένας φαύλος κύκλος.  Πρέπει πάντοτε να θυμόμαστε ότι η βία , σωματική και λεκτική, είναι από τους μεγαλύτερους εχθρούς της αυτοεκτίμησης του ατόμου, και ιδιαίτερα του νεαρού. Χτυπήματα και προσβολές, συχνά καταρρακώνουν το ηθικό του παιδιού , με αποτέλεσμα να το μετατρέπουν συνήθως, είτε σε επιθετικό άτομο με εκδικητικές τάσεις, είτε σε παθητικό άτομο με τάσεις παραίτησης από τις προκλήσεις της ζωής.  

Ο Ντάβαρης Αθανάσιος είναι ψυχολόγος με ειδίκευση σε θέματα εκπαίδευσης , ερευνητικός συνεργάτης του Παν. Θεσσαλίας και υπεύθυνος στο Εργαστήρι Έξυπνης Μάθησης.